Gazlı Söndürme Seçimi: FM200 ve CO₂ Arasında Nasıl Karar Verirsiniz?

Hassas ekipmanların, değerli varlıkların veya kritik verilerin bulunduğu alanlarda su bazlı yangın söndürme sistemleri, yangına neden olan hasarı artırabilir. Bu tür riskli bölgelerde gazlı söndürme sistemleri devreye girer. Ancak, piyasada farklı gazlar ve farklı sistemler bulunur. En yaygın kullanılanlardan ikisi, FM200 ve Karbondioksit (CO₂) sistemleridir. Bu iki sistem arasındaki farkları anlamak, doğru seçimi yapmanın ve tesisinizi en iyi şekilde korumanın ilk adımıdır.

FM200 ve CO₂ nasıl çalışır; temel farklar nelerdir?

FM200 ve CO₂ sistemleri, yangını söndürme yöntemleri ve kimyasal yapıları açısından önemli farklılıklar gösterir. Bu farklar, her bir gazı farklı senaryolar için uygun hale getirir.

FM200 (HFC-227ea): Bu gaz, kimyasal olarak yangını söndüren bir "temiz gaz"dır. Havadaki oksijenin oranını düşürmeden, alevin kimyasal zincirleme reaksiyonuna müdahale ederek yangını kontrol altına alır. Temiz gaz olarak adlandırılmasının nedeni, geride kalıntı bırakmaması ve hassas ekipmanlara zarar vermemesidir. Genellikle, elektronik ekipmanlar, veri merkezleri ve arşivler gibi alanlarda tercih edilir.
Karbondioksit (CO₂): Yangını boğma prensibiyle çalışır. Ortamdaki oksijen seviyesini yangının devam edemeyeceği bir seviyeye düşürür. Bu, son derece etkili bir söndürme yöntemidir. Bununla birlikte, ortamdaki oksijeni azalttığı için insan sağlığı için tehlikeli olabilir. Bu nedenle, genellikle insanlı alanlarda kullanılmaz veya özel güvenlik önlemleri gerektirir. Elektrik odaları, trafo merkezleri, üretim hatları gibi insansız veya kontrollü erişimi olan alanlarda tercih edilir.

İnsanlı/insansız alanlarda hangi gaz ne zaman tercih edilir?

Gazlı söndürme sistemleri, söndürme anında insan varlığına karşı taşıdıkları risk nedeniyle farklı uygulamalara sahiptir. Bu, seçim sürecinin en kritik adımlarından biridir.

İnsanlı Alanlar (Ofisler, Sunucu Odaları, Arşivler): Bu tür alanlarda çalışan veya ziyaret eden kişiler bulunabilir. FM200 gibi temiz gazlar, insanlar için solunabilir kabul edilen konsantrasyonlarda kullanılabildiğinden, bu alanlar için uygun bir seçenektir. Olası bir yangın durumunda, tahliye anında bile insan sağlığı için daha az risk taşır.
İnsansız Alanlar (Trafo Odaları, Elektrik Panoları, Kapalı Üretim Alanları): Bu alanlar genellikle personel bulunmayan veya erişimin kontrollü olduğu yerlerdir. CO₂ sistemi, son derece etkili ve hızlı bir söndürme sağladığı için bu tür alanlar için idealdir. Ancak, sistemin devreye girmesi durumunda otomatik uyarı sistemleri, flaşörler ve sirenler gibi güvenlik önlemlerinin eksiksiz olması zorunludur.

Yangın algılama sisteminin devreye girmesiyle birlikte, alarm ve tahliye prosedürlerinin sorunsuz işlemesi, insanlı alanlarda yaşanabilecek riskleri minimize etmek için büyük önem taşır.

Kullanım alanlarına göre seçim: sunucu odası, arşiv, trafo, üretim hattı

Farklı risk alanları, farklı söndürme sistemleri gerektirir. Söndürülecek materyalin türü ve ortamın özellikleri, doğru gaz seçimini belirler.

Sunucu Odaları ve Veri Merkezleri: Bu alanlar, yüksek değerli elektronik ekipmanlarla doludur. FM200 gibi temiz gazlar, oksijen seviyesini düşürmeden yangını söndürdüğü için elektronik kartlara veya donanıma zarar vermez. Ayrıca, gazın buharlaşarak kalıntı bırakmaması, temizlik maliyetini ve operasyonel duruş süresini minimuma indirir.
Arşivler ve Kütüphaneler: Kağıt gibi yanıcı materyallerin bulunduğu bu alanlarda, su yerine gazlı bir sistem tercih edilir. FM200, oksijen seviyesini düşürmeden yangını söndürdüğü için, belgelere zarar vermez ve yangın sonrası temizlik kolaylığı sağlar.
Trafo ve Elektrik Odaları: Yüksek gerilim hatlarının ve elektrik panolarının bulunduğu bu alanlarda öncelik, elektriksel yangınların hızlıca söndürülmesidir. CO₂ gazı, elektriği iletmediği ve hızlı bir söndürme sağladığı için bu tür insansız veya kontrollü alanlar için uygun bir seçenektir.
Üretim Hattı ve Test Alanları: Eğer bir üretim hattında yanıcı gaz, sıvı veya toz gibi maddeler kullanılıyorsa, noktasal bir koruma için CO₂ sistemi tercih edilebilir. Bu sistemler, yangının kaynağını hızla boğarak yayılmasını engeller.

Depolama, borulama ve algılama altyapısı gereksinimleri nelerdir?

Gazlı söndürme sistemlerinin etkinliği, sadece gazın kendisiyle değil, aynı zamanda sistemin altyapısıyla da doğrudan ilişkilidir.

Tüp Depolama Alanı: Hem FM200 hem de CO₂ sistemleri, gazı basınçlı tüplerde depolar. Bu tüpler, sistemi koruyacağı alana yakın, kolay erişilebilir ancak yetkisiz kişilerin ulaşamayacağı bir yerde olmalıdır. FM200 tüpleri daha az yer kaplarken, CO₂ tüpleri daha büyük ve daha ağırdır.
Borulama ve Nozul Yerleşimi: Gazın korunacak alana homojen bir şekilde yayılabilmesi için borulama hattı ve nozul yerleşimi, projelendirme aşamasında titizlikle hesaplanır. Hacme ve riskin tipine göre doğru boru çapı ve nozul sayısı belirlenir. Bu hesaplama, söndürme gazının doğru konsantrasyonda ve sürede dağılmasını sağlar.
Algılama ve İhbar Entegrasyonu: Gazlı söndürme sistemleri, manuel olarak tetiklenmez. Bir yangın algılama ve ihbar sistemi ile entegre çalışır. Duman, ısı veya alev dedektörleri, yangını algıladığında öncelikle bir alarm verir ve tahliye için süre tanır. Ardından, bir "ikinci alarm" ile söndürme sisteminin devreye girmesi için sinyal gönderilir. Bu entegrasyon, sistemin otomatik ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar.

Sızdırmazlık, test ve periyodik bakım nasıl planlanır?

Gazlı söndürme sistemlerinin etkin çalışması, düzenli bakım ve kontrollerle sağlanır. Sızdırmazlık ve test süreçleri, sistemin yangın anında başarılı olmasını garanti altına alır.

Oda Sızdırmazlık Testi: Gazın söndürme anında ortamda kalması ve konsantrasyonunu koruması, sistemin başarısı için en önemli faktördür. Oda sızdırmazlık testi (Door Fan Test), gazın ortamda belirlenen süre (örneğin 10 dakika) boyunca kalıp kalmadığını ölçer. Sızdırmazlığı düşük odalarda, gaz kaçakları nedeniyle sistemin etkinliği azalabilir.
Periyodik Kontrol ve Tüp Dolum Takibi: Tüplerdeki gaz miktarı, yılda en az bir kez ağırlık kontrolü ile ölçülmelidir. Gaz seviyesi, belirli bir toleransın altına düştüğünde tüplerin yeniden dolumu veya değişimi gerekir. Ayrıca, borulama hattı, vanalar, manometreler ve nozullar da düzenli periyotlarla kontrol edilerek sistemin fiziksel bütünlüğü sağlanır.

Projeniz için teknik öneri ve teklif talebi bırakın; alan ve ekipman hassasiyetine göre uygun FM200/CO₂ çözümünü birlikte belirleyelim.