Yangın Söndürücü Etiketini Nasıl Okursunuz? (CE/TSE, Sınıf, Tarih)

İş güvenliği ve acil durum yönetimi, her tesisin ve iş yerinin en temel önceliklerindendir. Yangın güvenliği ekipmanları arasında yangın söndürücüler, ilk müdahale için en kritik araçlardır. Ancak, bir yangın söndürücünün duvarda duruyor olması, tek başına yeterli değildir. Cihazın doğru tipte, çalışır durumda ve geçerli standartlara uygun olması gerekir. Bu bilgilerin tamamı, söndürücünün üzerindeki etikette bulunur. Bu rehber, bir yangın söndürücü etiketini adım adım nasıl okuyacağınızı ve yorumlayacağınızı açıklamaktadır.

 

CE ve TSE ibareleri neyi garanti eder?

Yangın söndürücüler, yüksek basınç altında çalışan ve hayat kurtaran ekipmanlar olduğundan, belirli standartlara uygun olmaları yasal bir zorunluluktur. Etiketlerde gördüğünüz CE ve TSE ibareleri, bu uygunluğun birer kanıtıdır.

• CE (Conformité Européenne) İşareti: Ürünün Avrupa Birliği'nin ilgili direktiflerine uygun olduğunu ve belirli güvenlik, sağlık ve çevre koruma gerekliliklerini karşıladığını gösterir. Bir yangın söndürücünün CE işareti taşıması, o ürünün Avrupa pazarında serbestçe dolaşabileceğini ve gerekli testlerden geçtiğini belirtir.
• TSE (Türk Standardları Enstitüsü) İbaresinin Önemi: TSE, ürünlerin ve hizmetlerin Türk standartlarına uygunluğunu tescil eden ulusal bir kuruluştur. TSE damgası veya belgesi, söndürücünün ulusal standartlara uygun olarak üretildiğini, test edildiğini ve belirli bir kalite seviyesini karşıladığını gösterir.

Her iki ibare de, ürünün üreticinin iddialarına uygun olduğunu ve belirli bir güvenilirlik seviyesinde olduğunu teyit eder. Tesisinizdeki söndürücülerin bu ibareleri taşıdığından emin olmak, yasal uyum ve güvenlik açısından önemlidir.

 

Hangi yangın türüne hangi söndürücü sınıfı uygundur?

Her yangın, aynı söndürücü ile kontrol edilemez. Yanıcı maddenin türüne göre, yangınlar sınıflara ayrılır ve her sınıf için farklı söndürücüler kullanılır. Etikette yer alan bu sınıfları bilmek, doğru ekipmanı doğru yangında kullanabilmek için hayati öneme sahiptir.

• A Sınıfı Yangınlar: Katı yanıcı maddeler (ahşap, kâğıt, kumaş, plastik gibi) yangınlarıdır. Bu yangınlarda genellikle su, çok maksatlı kuru kimyevi toz (KKT) veya köpüklü söndürücüler etkilidir.
• B Sınıfı Yangınlar: Sıvı yanıcı maddeler (benzin, yağ, alkol, boya, tiner gibi) yangınlarıdır. Köpük, kuru kimyevi toz veya karbondioksit (CO₂) gibi söndürücüler kullanılır.
• C Sınıfı Yangınlar: Gaz yanıcı maddeler (doğalgaz, LPG, propan, hidrojen gibi) yangınlarıdır. Kuru kimyevi toz söndürücüler bu tip yangınlar için en uygunudur.
• D Sınıfı Yangınlar: Yanıcı metal (titanyum, sodyum, magnezyum gibi) yangınlarıdır. Bu tür yangınlar için özel D sınıfı metal yangın söndürücüler kullanılır.
• F Sınıfı Yangınlar: Pişirme yağı ve kızartma tavası gibi mutfak ekipmanlarından kaynaklanan yangınlardır. Bu yangınlar için özel kimyasal içeren F sınıfı söndürücüler uygundur.

Elektrik Tehlikesi: Yanıcı madde ne olursa olsun, bir yangında elektrik enerjisi varsa, söndürücünün elektrik iletken olmaması gerekir. Etikette "elektrikli cihazlarda güvenlidir" veya benzeri bir ibare bulunur. CO₂ ve Kuru Kimyevi Toz söndürücüler, elektrik tehlikesi olan yerlerde kullanılabilir.

 

Etikette hangi tarih, dolum ve test bilgileri bulunur?

Bir yangın söndürücünün üzerinde yer alan bilgiler, cihazın "sağlık durumu" hakkında önemli ipuçları verir. Etiketteki her tarih ve ibare, söndürücünün güvenilirliğini ve kullanım süresini gösterir.

• Üretim Tarihi: Söndürücünün üretildiği tarihtir. Cihazın genel ömrü ve test döngüleri bu tarihe göre belirlenir.
• Son Kullanım/Bakım Tarihi: Söndürücünün bir sonraki dolum veya bakımının ne zaman yapılması gerektiğini belirtir. Bu tarih, söndürücünün içerisindeki kimyasalın etkinliğini veya cihazın genel performansını koruması için kritik öneme sahiptir.
• Periyodik Bakım Kayıtları: Bakımı yapıldıkça yetkili servis tarafından etiket üzerine işlenen kayıtlar bulunur. Bu kayıtlar, cihazın ne zaman dolumunun veya periyodik testinin yapıldığını gösterir.
• Seri Numarası ve Kapasite: Her söndürücünün kendisine özel bir seri numarası vardır ve bu numara, takibini kolaylaştırır. Ayrıca, söndürücünün içindeki madde miktarını gösteren kapasitesi (örneğin, 6 kg KKT) de etikette belirtilir.

 

Hidrostatik test ve periyodik bakım aralığı nasıl takip edilir?

Yangın söndürücülerin basınçlı kaplar olduğunu unutmamak gerekir. Zamanla cihazın gövdesi ve mekanizmaları yıpranır. Bu nedenle, düzenli periyodik testler ve bakımlar zorunludur.

• Hidrostatik Test: Söndürücünün gövdesinin basınç dayanımını test etmek için uygulanan bir testtir. Bu testin periyodu, söndürücünün tipine göre farklılık gösterir. Örneğin, kuru kimyevi toz söndürücülerde bu testin 4 yılda bir, CO₂ gazlı söndürücülerde ise 5 yılda bir yapılması gerekir. Bu test, cihazın patlama riskini azaltmak için hayati öneme sahiptir.
• Periyodik Bakım: Yangın söndürücüler, yönetmelikler ve standartlar gereği düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu kontrollerin aralığı genellikle 6 ay veya 1 yıldır. Bu bakımlarda söndürücünün içindeki maddenin ağırlığı, basıncı, hortum ve manometre gibi parçaların durumu kontrol edilir.
• Takip ve Kayıt: Tüm bu test ve bakım işlemleri, yetkili servis tarafından söndürücü etiketine işlenmeli ve işletme tarafından ayrı bir kayıt defterinde veya dijital sistemde takip edilmelidir. Böylece, hangi söndürücünün ne zaman bakıma ihtiyacı olduğu kolayca belirlenebilir.

 

Yanlış dolum/eksik basınç nasıl anlaşılır?

Bir söndürücünün dışarıdan sağlam görünmesi, çalışır durumda olduğu anlamına gelmez. İç basıncın yetersiz olması veya dolumun hatalı yapılması durumunda cihaz işlevsiz kalabilir.

• Manometre Kontrolü: Söndürücülerin üzerinde bulunan manometre, cihazın iç basıncını gösterir. İbre, yeşil bölgede olmalıdır. Eğer ibre kırmızı bölgede veya sıfıra yakınsa, bu söndürücü ya basınç kaybetmiştir ya da boşalmıştır ve dolum/bakım gerektirir.
• Plombe ve Mühür: Yangın söndürücülerin tetikleme mekanizmaları, yetkili servis tarafından takılan bir plombe (plastik veya metal mühür) ile güvence altına alınır. Bu mühürün kopmuş veya eksik olması, söndürücünün kullanıldığını veya kurcalandığını gösterir. Böyle bir durumda cihazın yeniden kontrol edilmesi gerekir.
• Ağırlık Kontrolü: Özellikle CO₂ gibi gazlı söndürücülerde, gazın sızdırmazlığını kontrol etmek için cihazın ağırlığının periyodik olarak tartılması önemlidir. Karbon dioksit gazı renksiz ve kokusuz olduğundan, kaçak gözle fark edilemez. Etikette yazan kapasiteye yakın bir ağırlıkta olması, cihazın dolu olduğunu gösterir.

 

İşletme içinde aylık 5 dakikalık kontrol nasıl yapılır? (Checklist)

Tesis içindeki yetkili personel tarafından kolayca yapılabilecek, söndürücünün ilk müdahale için hazır olup olmadığını gösteren basit bir aylık kontrol rutini oluşturulabilir. Bu kontrol, söndürücü etiketinin okunması ve fiziksel durumunun incelenmesinden oluşur.

• Konum ve Erişim: Söndürücü, her zaman belirlenmiş yerinde mi ve erişimi engelleyen herhangi bir nesne var mı?
• Basınç Göstergesi: Manometre ibresi yeşil bölgede mi?
• Mühür ve Plombe: Tetik mekanizmasındaki plombe kopmuş mu yoksa yerinde duruyor mu?
• Etiket Okunaklılığı: Etiket üzerindeki bilgiler (sınıf, tarih vb.) okunaklı mı, yıpranmış veya hasar görmüş mü?
• Fiziksel Hasar: Söndürücü tüpü, hortumu veya nozulu üzerinde herhangi bir ezik, çatlak, paslanma veya hasar var mı?
• Kullanım Talimatı: Söndürücü üzerindeki kullanım talimatları açıkça görülebiliyor ve anlaşılabiliyor mu?

Bu basit kontrol listesi, tesisinizin yangın söndürücülerinin her zaman müdahaleye hazır olmasını sağlamak için etkili bir yöntemdir.

 

FM200/CO₂ senaryonuz için teknik öneri ve teklif talebi bırakın; hedef alan ve ekipmana göre uygun sistemi birlikte belirleyelim.